ZWIERZĘTA HODOWLANE

Zwierzęta Hodowlane

Zwierzęta udomowione ,które chowane w odpowiednich warunkach służą jako źródło żywności  i innych materiałów potrzebnych człowiekowi. Ponadto zwierzęta hodowlane wykorzystywane są jako siła pociągowa.

Przykłady Zwierząt Hodowlanych :

  1. BYDŁO
  2. KONIE
  3. OWCE
  4. KOZY
  5. ŚWINIE

BYDŁO

BYDŁO DOMOWE udomowiony podgatunek tura europejskiego, zwierzęcia z rodziny wołowatych, rzędu parzystokopytnych.

Dorosły samiec bydła w zootechnice określany jest mianem buhaj albo byk. Krowa to dorosła samica tego gatunku. Potomkiem buhaja i krowy jest cielę. Młode osobniki bydła domowego płci męskiej to byczki albo buhajki. Jałówką zaś nazywana jest młoda samica, do pierwszego ocielenia. Wół to wytrzebiony (pozbawiony operacyjnie jąder) buhaj.

Długość życia sięga 20 lat, ale wartość hodowlana kończy się w wieku ok. 15 lat. Wiek krów w przybliżeniu szacuje się po pierścieniach przyrostowych na nasadzie rogów, powstających po każdym wycieleniu. Masa ciała, zależnie od rasy waha się w granicach od 400 do 1000 kg. Ubarwienie bydła dzielimy na:

  • Jednobarwne
  • Płowe
  • Czarne
  • Rudoczerwone
  • Kawowe
  • Łaciate

BYDŁO MOŻE BYĆ CHOWANE 

  • Na mięso
  • Jako siła robocza
  • W celu uzyskania mleka

WYKORZYSTANIE BYDŁA

Przez typ użytkowy rozumie się zespół cech anatomicznych, fizjologicznych i morfologicznych, które predestynują zwierzę do określonego typu użytkowania. Bydło domowe dzieli się na 3 typy użytkowe: Mleczny, Mięsny i Kombinowany.

MLECZNE

Dla tego typu cechami charakterystycznymi budowy ciała są: klinowaty (trójkątny) kształt ciała pogłębiający się ku tyłowi, szlachetna i delikatna budowa ciała, płaska klatka piersiowa, skośnie ustawione żebra i duże odstępy między nimi, dobrze rozbudowana partia zadu, mocne kończyny, głowa i szyja wydłużone, skóra cienka i elastyczna, słabe umięśnienie, u samic dobrze rozwinięte wymię.

MIĘSNE

Ten typ ma kształt tułowia zbliżony do prostokąta, krótką, szeroką i głęboką klatkę piersiową, żebra wypukłe, ustawione prawie prostopadle względem kręgosłupa. Głowa krótka i mała, szyja szeroka, mocno umięśniona. Skóra bydła typu mięsnego jest gruba, gąbczasta, ze słabym porostem włosów. U samic słabo rozwinięte wymię.

KOMBINOWANE

Bydło typu kombinowanego  łączy cechy bydła mięsnego i mlecznego. Bydło kombinowane jest inaczej nazywane bydłem mięsno – mlecznym.

KONIE

KONIE to gatunek ssaka nieparzystokopytnego z rodziny koniowatych. Konie możemy podzielić na dwa gatunki :

KONIE ZIMNOKRWISTE to konie silne i masywne, odróżniające się od gorącokrwistych temperamentem i budową. Są zazwyczaj spokojniejsze, mniej ruchliwe i potężniejsze. Są to konie robocze, używane między innymi do prac rolniczych i transportowych, jako konie pociągowe. Konie zimnokrwiste hoduje się bez udziału krwi koni gorącokrwistych lub z bardzo małym jej udziałem. Niektóre rasy, plasujące się na pograniczu koni zimnokrwistych i kuców, mają cechy obu typów.

KONIE GORĄCOKRWISTE to konie o dużej sprawności fizycznej, które mają cechy konia sportowego. Użytkowane są najczęściej w sportach konnych i na wyścigach. Są energiczne, przystosowane do pracy w szybkim ruchu. Mają żywy temperament i lekką budowę, co jest ich charakterystyczną cechą. Konie gorącokrwiste hodowane są najczęściej z udziałem krwi koni angielskich lub arabskich – ras gorącokrwistych hodowanych w największej czystości. Kolejnym przykładem typowego konia gorącokrwistego jest koń angloarabski.

WYKORZYSTANIE KONI

Niegdyś najpopularniejsze zwierzę pociągowe, następnie wyparte przez maszyny. Dziś używany w celach rekreacyjnych i sportowych, jako zwierzę pociągowe – jedynie w biedniejszych gospodarstwach i niekiedy w leśnictwie oraz rehabilitacji. Przeciętna długość życia koni wynosi 25-30 lat. Wysokość konia mierzy się w kłębie specjalną laską zoometryczną.

OKREŚLENIA KONI W ZALEŻNOŚCI DO WIEKU

Nazwy koni w zależności od wieku:

  • Sysak – młody koń do około 6 miesiąca życia, odżywia się głównie mlekiem matki.
  • Odsadek– młody koń odłączony od klaczy matki
  • Źrebię – młody koń poniżej 1 roku.
  • Klaczka – samica konia w wieku 1-3 lat.
  • Ogierek – samiec konia w wieku 1-3 lat.
  • Klacz lub Kobyłka– samica konia powyżej trzeciego roku życia.
  • Ogier – samiec konia powyżej trzeciego roku życia, zazwyczaj hodowany dla rozrodu.
  • Wałach – wykastrowany samiec.
  • Wnęter – samiec konia z wadą rozwojową, polegającą na niewłaściwym umieszczeniu jąder.

OWCE

OWCE to gatunek hodowlanego zwierzęcia domowego z rodziny wołowatych. Jej przodkiem były najprawdopodobniej różne podgatunki owcy dzikiej. Owce charakteryzują się wełną która jest bardzo miękka i wykorzystywana w przemyśle włókienniczym.

LICZBA OWIEC W POLCE I W ŚWIECIE

Na świecie ponad połowa światowej populacji owiec jest w krajach rozwijających się. Największe stada tych zwierząt utrzymywane są w Chinach, Indiach, Australii, Sudanie, a w Europie – w Wielkiej Brytanii, we Francji, Włoszech, w Hiszpanii i Grecji.

W Polsce populacja owiec w czerwcu 2014 r. wyniosła 222,8 tys. sztuk i w porównaniu ze stanem w czerwcu ubiegłego roku zmniejszyła się o 10,7%, w tym liczebność maciorek owczych spadła o 1,5%. W Polsce od 1990 r. odnotowano drastyczne zmniejszenie się liczby utrzymywanych owiec. Obecne pogłowie owiec stanowi zaledwie około 5% pogłowia z lat 80. Z tego powodu od kilku lat zgodnie z trendami światowymi i równolegle do działań na poziomie Unii Europejskiej wprowadzane są dodatkowe krajowe programy pomocowe mające na celu podtrzymanie i przywrócenie stanu pogłowia tych zwierząt. W rejonach, gdzie od wieków istniała tradycja hodowli owiec, pomoc finansowa udzielana jest także na poziomie regionalnym.

NAZEWNICTWO OWIEC

  • Maciorka to dorosła samica owcy użytkowana rozpłodowo;
  • Baran  to dorosły samiec użytkowany rozpłodowo;
  • Jagnię to młoda owca;
  • Skop to wykastrowany samiec owcy, przeznaczony na opas.

WYKORZYSTANIE

Początkowo z owiec uzyskiwano jedynie skóry, mięso i mleko, obecnie również wełnę. Początkowo zwierzę hodowane na terenach górskich i stepowych rozpowszechniło się obecnie w różnorodnych biotopach na całym świecie. Owce są bardziej rozpowszechnione w chłodniejszym klimacie niż kozy.

KOZY

KOZY to ssak z rodziny wołowatych, udomowiona forma dzikich kóz żyjących w Azji około 10–8 tys. lat temu. W obrębie gatunku istnieje ponad 300 odrębnych ras. Kozy są jednym z najstarszych udomowionych gatunków. Według Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa, w 2013 roku na całym świecie żyło ponad miliard kóz.

KOZA A KULTURA I RELIGIA

Ze względu na swoje duże znaczenie użytkowe, dostarczające mleka, mięsa oraz skór, kozy były niezwykle cenione, co znalazło odbicie w wielu starożytnych wierzeniach i kultach. W mitologii greckiej koza Amaltea na Krecie wykarmiła Zeusa, który później z wdzięczności uczynił jej róg „rogiem obfitości”. Tarczę bogini Ateny przedstawiano jako pokrytą kozią skórą. Dionizje, święta które dały początek tragedii greckiej, prowadzone były w przebraniach z kozich skór. Słowo tragedia w dosłownym tłumaczeniu oznacza „pieśń kozła”. Śladów tych zwierząt doszukać się można także w wierzeniach nordyckich, gdzie bóg Thor jeździł zaprzęgiem z dwoma czarnymi kozłami.Na temat chowu kóz wypowiadało się wielu autorów starożytnych. Wypowiedź Pliniusza Starszego mówi, że dzwoneczki wyrastające u szyi kóz są oznaką szlachetności ich rodzaju, a bezrożność świadczy o wysokiej wydajności mlecznej. Już wtedy mleko tych zwierząt było bardzo cenione.Koza w hinduizmie stanowi symbol pramaterii, stanowiącej substancję odrębną od ducha . Jako popularne zwierzę jest łączona z boginią Kali.

WYKORZYSTANIE

  • TYP MLECZNY

Kozy tego typu obdarzone są żywym temperamentem i mają twardą konstytucję. Jest to najbardziej popularny typ użytkowy w krajach o wysokiej kulturze rolniczej i bogatych zasobach paszowych. Budowa ciała tych kóz charakteryzuje się dużym wzrostem oraz dobrze rozwiniętym wymieniem, co z kolei warunkuje wysoką wydajność mleczną na poziomie 2000 kg mleka w laktacji.

  • TYP MIĘSNY

Występują tutaj grupy szlachetnych ras użytkowanych w kierunku mięsnym. Ich umaszczenie zazwyczaj jest brunatne lub czarne. Zaliczane są do ras dużych, ich wysokość w kłębie wynosi 75-90 cm dla kozłów oraz 70-80 cm dla kóz. Masa ciała kozłów waha się w granicach 85-95 kg natomiast u kóz 60-70 kg. Zwierzęta te po odpowiednim opasie osiągają wydajność rzeźną 55-62%. Dobrze żywione dają stosunkowo dużo mleka – 1000-2000 kg w 10-miesięcznej laktacji.

  • TYP WEŁNISTY

Ten typ reprezentują tylko dwie rasy. Mają one drobną budowę ciała, wysokość w kłębie nie przekracza 60 cm, a masa ciała 65 kg. Plenność tych ras jest niska. Ich wspólną cechą jest wełnistość związana z tym, że ich ciało pokryte jest wełną . Długość włosów pokrywowych wynosi 20-25 cm.

  • TYP PUCHOWY

Do tego typu należą trzy rasy. Wymiary ciała kóz i kozłów są mniejsze niż u innych ras. Biała barwa puchu jakim są one pokryte sprzyja farbowaniu wyrobów . Roczna wydajność puchu wynosi 200-1200 g.

  • TYP WSZECHSTRONNIE UŻYTKOWY

Jest wiele ras klasyfikowanych do tego typu, dlatego też występuje duże zróżnicowanie cech morfologicznych i użytkowych. Jednakże w większości przypadków są to rasy o zasięgu lokalnym, doskonale przystosowane do miejscowych warunków utrzymania i żywienia. Zwykle są hodowane dla mleka .

ŚWINIE

ŚWINIE to  zwierzę hodowlane, udomowione między VII a VI tys. lat p.n.e. Dostarcza hodowcom mięsa, tłuszczu, skóry, podrobów, szczeciny.

TYPY ŚWIŃ ZE WZGLĘDU NA WYKORZYSTANIE

  • TYP SMALCOWY
  • TYP SŁONINOWY
  • TYP TŁUSZCZOWO – MIĘSNY
  • TYP MIĘSNY

W KRAJACH WYSOKOROZWINIĘTYCH WYSOKĄ ROLĘ ODGRYWAJĄ ŚWINIE TYPU MIĘSNEGO

ZALETY Z CHOWU ŚWIŃ

  • Wszystkożerność
  • Szybkie tempo wzrostu
  • Szybkie dojrzewanie płciowe
  • Wysoka wydajność rzeźna
  • Wysoka mięsność
  • Wykorzystanie w medycynie ludzkiej przez podobieństwo fizjologiczne
  • Wysoka wartość odżywcza wieprzowiny

WYSTĘPOWANIE ŚWIŃ W POLSCE

Największe pogłowie trzody chlewnej jest skoncentrowane w województwie wielkopolskim. Pogłowie świni domowej w województwach pomorskim, kujawsko-pomorskim, łódzkim, mazowiecki i lubelskim, osiąga wartości powyżej 0,5 mln sztuk w każdym z nich. Najsłabiej pod względem ilości sztuk oraz zagęszczenia trzody chlewnej wypadają zachodnie oraz południowe województwa. Z kolei największym zagęszczeniem odznacza się województwo wielkopolskie a następnie województwo łódzkie, kujawsko-pomorskie, opolskie i pomorskie.